Sáng tạo tác phẩm Kiểng Bonsai và Tiểu cảnh

Dư Hữu Đức

Hiện nay, người chơi kiểng Bonsai và tiểu cảnh ngày càng nhiều, khuynh hướng ý tưởng tạo một tác phẩm kiểng Bonsai và tiểu cảnh cũng được số đông tán thưởng và áp dụng. Còn gì thích thú hơn khi đứng ngắm: dưới một góc cây cổ thụ già nua là một túp lều tranh, lác đác đâu đó những tảng đá lớn nhấp nhô, ven bờ suối thật tĩnh lặng… hoặc có những ngư ông chăm chú ngồi câu, vài ông tiều phu đang lững thững ra về. Bên dòng suối, một vài chú nai ngập ngừng uống nước… thiên nhiên xinh đẹp đã tạo nên cảm hứng cho con người, các nghệ nhân đã thể hiện những cảnh quan độc đáo đó bằng tác phẩm kiểng Bonsai và tiểu cảnh ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, nếu không biết cách sắp xếp thì những hình ảnh đẹp đó sẽ trở nên rối, lộn xộn, không nêu được ý nghĩa chính của tác phẩm.

 

Để có một tác phẩm cuốn hút, chúng ta cần tiến hành những bước sau:

Khi đã có những cây kiểng Bonsai thích hợp và hoàn chỉnh cần tìm chủ đề cho tiểu cảnh của mình như: yên tĩnh, hoàng hôn, hẹn hò… Trong đó cây, đá, nhà, tháp, cầu, nai, cò,… phải phù hợp và xoay quanh chủ đề đã chọn. Cần lưu ý trong kiểng bonsai và tiểu cảnh ta lấy cây Bonsai làm chính cho chủ đề; trong phối cảnh, càng gần càng lớn hơn, rõ nét hơn; xa nhỏ hơn, mờ hơn; ở giữa gần, hai bên xa hơn. Khi xác định mặt chính tác phẩm, cần chọn những cây đá lớn đặt trước, cây nhỏ đặt phía sau hoặc hai bên các phụ kiện khác cũng thế. Cần có những kiến thức về các điển tích, địa lý, phong tục, tập quán… vì nó giúp ích rất nhiều cho việc tạo cảnh hợp lý, như căn nhà lá nằm sát bờ sông là hợp lý, những căn nhà rông nằm gần bờ suối lại không hợp lý, người dân tộc ít người bố trí đi song song với nhau là không hợp lý mà phải người trước người sau… Bố trí chùa tháp ở trên cao phải có những bậc thang tượng trưng cho đường đi, chú nai xuống suối uống nước phải xa con người…

Cây kiểng bonsai nên chọn những cây thế nghiêng khi sắp tiểu cảnh có mặt nước, phần nghiêng về phía mặt nước, vị trí của cây thường được đặt ở 1/3 đĩa để làm tiểu cảnh. Sử dụng đá nhỏ để che phần rễ bị thiếu; chim, cò để che cành cây trụi lá. Dĩa tiểu cảnh nên chọn loại dĩa mỏng, chiều dài gấp 3 lần chiều rộng. Dĩa chọn có hình chữ nhật, đá chọn loại đá cứng, có góc cạnh, không quá tròn, có vẻ già nua để làm tăng thêm vẻ đẹp của tiểu cảnh, các loại phụ kiện khác như: nhà cửa, chùa, tháp, cầu, nai, cò… cần chọn loại sắc nét, tránh màu sắc lòe loẹt.

Sắp xếp các nguyên liệu đã lựa chọn theo chủ đề, xem lại và chỉnh sửa các chi tiết bất hợp lý, loại bỏ những phần thừa, với một tiểu cảnh có mặt nước, cần phải trám kín mặt trong để nước không thấm vào phần trồng cây, nên giấu xi măng hiện ra mặt ngoài bởi sẽ tạo nên cảm giác giả tạo. Các viên đá phải chôn một phần dưới mặt đất, còn lại các phần khác nhau như: nhà chùa, nai, cò, cầu thì dùng keo 502 dán ở phần chân, cần chú ý đến tính hợp lý khi đặt các hiện vật trên cho phù hợp không gian và thời gian cho tác phẩm, rải đất vào phần trồng cây, ép chặt, tưới nước đều, trồng rêu phủ lên mặt đất, dọn vệ sinh trên mặt chậu là ta có một tác phẩm kiểng Bonsai và tiểu cảnh.

Theo Tạp chí VNHS