Mai Vũ Duy
Trong một tác phẩm bonsai hay cây cảnh nghệ thuật được gọi là đẹp, theo chúng tôi cây phải đạt “Cổ, Kỳ, Mỹ” (trong 3 yếu tố này thì Mỹ đã bao hàm cả Cổ và Kỳ, ngoài ra có Văn là sự tư duy của một người tạo tác ra tác phẩm bonsai).
Trong bài viết này chúng tôi xin mạn đàm về yếu tố “kỳ”, hay được hiểu là có “phá cách”. Trong một tác phẩm được gọi là kỳ, phải có cái lạ trong tác phẩm bonsai! Có thể là thân, cành cây (chứ không đơn thuần chỉ có thân mới thể hiện mà một số người nhầm lẫn) uốn lượn có dáng như nét vẽ, cành vuông góc, cành mọc chỗ âm trên thân cây, hay cành nheo. Dù thân, gốc rễ không được cuốn hút nhưng chính cành có kiểu dáng lạ đó đã tạo nên điểm nhấn, có sức cuốn hút trong tác phẩm đối với người thưởng ngoạn.
Yếu tố kỳ trong tác phẩm, đầu tiên là làm rung động đối với người thưởng ngoạn và phải phù hợp với thẩm mỹ. Phù hợp với thẩm mỹ ở đây là cái đẹp được nhiều người, (số đông) thẩm định, chứ không phải tác phẩm đó phải quái dị, dị dạng hay giống con này, thú nọ hay cây giống một cô gái khiêu gợi mới được gọi là lạ và đẹp. Ví dụ: yếu tố kỳ ở con người như nốt ruồi, răng khểnh là nét duyên của cô gái trong mắt mọi người, nhưng nốt ruồi to quá thì sẽ trông rất phản cảm.
Ngoài ra, chúng ta cần biết rõ yếu tố “kỳ” là một trong nhiều yếu tố hợp lại để tạo cái đẹp trong tác phẩm bonsai, vì cái đẹp trong tác phẩm còn bao gồm tính cổ thụ, tính tự nhiên, sự bố trí hài hòa gốc, thân, cành, lá, chậu tạo nên. Một tác phẩm khi được đánh giá phải có cái nhìn tổng quát chứ không nên có cái nhìn phiến diện. Nếu xét về “Đạo” trong bonsai thì mọi thứ đều do nhiều yếu tố hợp thành; như nhìn thấy chiếc xe chứ thực ra không phải chiếc xe mà do bánh xe, căm xe, kiếng tạo thành.
Ngoài những yếu tố trên, thì bonsai hay cây cảnh nghệ thuật phải đạt đến “Chân, Thiện, Mỹ” để nhằm giáo dục con người. Những yếu tố này là điều mà một người chơi bonsai chân chính đều mong muốn đạt đến.
Theo Tạp chí VNHS
Tin tức khác
