Đây là bài đầu tiên tôi viết trên Tạp chí VNHS. Đã 25 năm trôi qua, vấn đề thực tế đặt ra hiện nay là vẫn cần thống nhất lại quan niệm “ Thế nào là cây cảnh Việt nam “ bởi những lý do:
1. Nhiều cơ quan đài, báo đều đặt câu hỏi: Cây cảnh nghệ thuật Việt nam khác với cây Bonsai ở chỗ nào?
2. Có nên gọi cây cảnh nghệ thuật Việt Nam là Bonsai cho phù hợp với tên gọi “quốc tế” không?
Từ xa xưa người Trung Quốc gọi cây cảnh trồng trên chậu là BỒN TÀI.
Bồn nghĩa là chậu, Tài nghĩa là trồng (theo sách Tam thiên tự).
Người Nhật phiên âm từ Bồn tài thành Bonsai, Bon cũng có nghĩa là chậu, Sai là trồng. Như vậy Bồn tài hay Bonsai chỉ có nghĩa là cây trồng trên chậu. Mọi cây chơi hoa, chơi lá màu, có cắt tỉa hay không nếu được trồng trên chậu đều gọi là Bonsai. Những cây dù to hay nhỏ, dù có cắt tỉa công phu nhưng trồng dưới vườn thì không gọi là Bonsai, vì thiếu yếu tố chậu (Bồn hay Bon).
Thời xưa ông cha ta chơi 2 loại hình cây cảnh: Một loại bao gồm nhiều giống cây, có hoa như hoa hồng, hoa sói, hoa ngâu, cây mào gà … hoặc không có hoa, như cây thông, cây đuôi phượng….và gọi là CHẬU CẢNH. Có nghĩa là cây trồng trên châu làm cảnh. Vậy từ CHẬU CẢNH tương đương với từ BỒN TÀI hay từ BONSAI.
Bên cạnh lối chơi chậu cảnh, ông cha ta đã phát triển một loại hình cây cảnh ở đẳng cấp hơn, đó là CÂY THẾ. Tính chất nghệ thuật của cây thế đã tách hẳn với tính chất nghệ thuật của CHẬU CẢNH.
CHẬU CẢNH VIỆT NAM TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI TỪ BONSAI.
Trịnh Thuận Đức
Tin tức khác
