Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia nằm giữa Châu Á và Châu Âu. Đất nước này có các vùng khí hậu khác nhau, từ ôn đới đến cận nhiệt đới, góp phần tạo nên một hệ thực vật tự nhiên phong phú và đất đai phù hợp cho sản xuất nông nghiệp. Chính điều này đã giúp cho Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất rau, hoa, quả với thị phần ngày càng tăng.
1. Quy mô sản xuất hoa, cây cảnh
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ, diện tích đất canh tác của nước này năm 2013 là 15.618.000 ha, chiếm 66% tổng diện tích đất nông nghiệp. Trong đó, diện tích sản xuất hoa, cây cảnh là 4.513 ha, gồm diện tích đất cho cây trồng trong nhà và ngoài trời (3.340 ha), hoa cắt (1.083 ha) và cây hoa trồng từ củ (90 ha).
Phần lớn diện tích trồng hoa được bao phủ bởi các nhà kính có mái làm bằng màng nhựa với tỷ lệ che phủ là 90% diện tích đối với cây trồng trong nhà, 73% diện tích hoa cắt và 86% diện tích cây hoa trồng từ củ.
Chỉ 5% diện tích cây trồng trong nhà và 4% diện tích hoa cắt được sản xuất trong nhà kính có mái làm bằng kính. Diện tích đất còn lại gồm 5% cây trồng trong nhà, 23% hoa cắt và 14% diện tích cây hoa trồng từ củ được dùng để sản xuất ngoài trời.
Hiện tại, ngành công nghiệp sản xuất hoa ở Thổ Nhĩ Kỳ đang thu hút khoảng 30.000 lao động (trong đó có 20.000 lao động nữ) làm việc trực tiếp và khoảng 300.000 lao động làm việc gián tiếp. Trong thời gian tới, mục tiêu của chính phủ và ngành là sẽ tạo việc làm trực tiếp cho 300.000 người vào năm 2023.
2. Xuất – Nhập khẩu hoa, cây cảnh
a. Xuất khẩu
Sản xuất hoa, cây cảnh tại Thổ Nhĩ Kỳ được xuất khẩu đến hơn 55 quốc gia với doanh thu từ xuất khẩu hoa, cây cảnh đạt 110 triệu đô la Mỹ năm 2019, tăng gấp đôi so với doanh thu là 56 triệu đô la vào năm 2010. Mục tiêu sắp tới của nước này là đạt 500 triệu đô la giá trị xuất khẩu vào năm 2023.
Khối lượng sản xuất hoa, cây cảnh của Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2013 đến 2017 dao động nhẹ ở mức khoảng 1,5 tỷ cây và đạt đỉnh hơn 1,6 tỷ cây vào năm 2018.
Giá trị xuất khẩu cây cảnh trong nhà của Thổ Nhĩ Kỳ là 81,5 triệu đô la Mỹ, đứng thứ 26 trên thế giới. Trong khi đó, giá trị xuất khẩu hoa cắt cành là 27,7 triệu đô la, chiếm 34% tổng giá trị xuất khẩu hoa, cây cảnh. Gần 80% tổng sản lượng hoa cắt là dành cho xuất khẩu, trong đó chủ yếu là cẩm chướng chùm.
Thị trường xuất khẩu hoa cắt cành chính của Thổ Nhĩ Kỳ là Hà Lan, Turkmenistan, Iraq, Đức, Azerbaijan và Nga. Hiện nước này đang xuất khẩu sang Hà Lan (53,5%), Kenya (12,2%), Trung Quốc (11,9%) và Ecuador (7,8%). Cây trồng trong chậu chủ yếu được phân phối cho Azerbaijan, Mỹ và Uzbekistan.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng xuất khẩu củ giống hoa, đặc biệt là hoa tuyết điểm (Galanthus sp.) và bông tuyết mùa hè (Leucojum aestivum) tới Hà Lan.
Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hoa, cây cảnh tại Thổ Nhĩ Kỳ được chia thành hai nhóm là doanh nghiệp sản xuất có định hướng xuất khẩu (doanh nghiệp hiện đại) và sản xuất theo định hướng thị trường trong nước (doanh nghiệp nhỏ). Tổ chức đại diện duy nhất cho các doanh nghiệp xuất khẩu là Hiệp hội các nhà xuất khẩu sản phẩm và cây cảnh Trung ương Anatolian. Tổ chức này được thành lập năm 1999 và hiện có hơn 500 thành viên.
b. Nhập khẩu
Thổ Nhĩ Kỳ cũng nhập khẩu một số cây cảnh ngoài trời và hoa cắt nhất định. Giá trị nhập khẩu của các sản phẩm trồng hoa đã tăng lên trong 5 năm qua từ 50 triệu đô la năm 2010 lên hơn 93 triệu đô la trong năm 2014. Ý là nhà cung cấp chính (51,1%), theo sau là Hà Lan và Đức (cùng chiếm 17%). Tuy nhiên, việc nhập khẩu hoa và nguyên liệu từ nước ngoài vào Thổ Nhĩ Kỳ bị hạn chế do thuế nhập khẩu cao, đối với hoa cắt là gần 50%.
Thị trường tiêu dùng trong nước về hoa, cây cảnh của Thổ Nhĩ Kỳ còn tương đối nhỏ, với chi tiêu bình quân cho hoa là 4 euro/người/năm. Trong khi mức chi tiêu này là 50-100 euro/người/năm ở các nước Bắc và Tây Âu. Thành phố Istanbul là một trong những thị trường chính ở Thổ Nhĩ Kỳ với mức chi tiêu trung bình cho hoa là 15 euro/người/năm.
3. Sản xuất hoa cắt cành
a. Hoa cẩm chướng
Trong số những loại hoa cắt cành thì cẩm chướng được sản xuất và xuất khẩu nhiều nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ. Diện tích sản xuất hoa cẩm chướng năm 2015 là 1.105 ha, với sản lượng chiếm 88% tổng sản lượng hoa cắt. Mỗi năm khoảng 20 triệu euro hoa cẩm chướng được xuất khẩu, chiếm gần 32% tổng giá trị xuất khẩu hoa cắt cành.
Thổ Nhĩ Kỳ là một nhà sản xuất hoa cẩm chướng quan trọng (chủ yếu là hoa cẩm chướng chùm) và được biết đến với chất lượng tăng lên trong những năm gần đây. Họ tập trung chủ yếu vào các nhà bán lẻ ở các quốc gia như Đức và Anh. Vương quốc Anh đứng đầu danh sách xuất khẩu cẩm chướng với 11,3 triệu đô la, tiếp theo là Hà Lan với 10,4 triệu đô la và Rumania với 2,2 triệu đô la.
b. Hoa hồng
Là loại hoa được trồng nhiều thứ 3 ở Thổ Nhĩ Kỳ sau hoa cẩm chướng và hoa đồng tiền. Ước tính tổng giá trị thương mại quốc tế (bao gồm xuất và nhập khẩu) hoa hồng của nước này trong 5 năm qua (2015-2019) là khoảng 22,2 triệu đô la Mỹ.
Theo dữ liệu từ Viện thống kê Thổ Nhĩ Kỳ, trong vòng 5 năm qua, diện tích sản xuất hoa hồng tại Thổ Nhĩ Kỳ là 200 ha, với sản lượng gần 490 triệu cành. Tổng giá trị xuất khẩu hoa hồng đạt 3,9 triệu đô la trong vòng 5 năm qua. Nước nhập khẩu hoa hồng lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ là Turkmenistan với giá trị nhập khẩu là 170.426 đô la. Tổng kim ngạch xuất khẩu hoa hồng trong năm 2019 là 460.000 đô la Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã nhập khẩu hoa hồng với giá trị nhập khẩu là 18,2 triệu đô la Mỹ trong 5 năm qua. Hà Lan là nước xuất khẩu hoa hồng chính đến Thổ Nhĩ Kỳ với giá trị xuất khẩu đạt 1,98 triệu đô la Mỹ. Theo sau Hà Lan là Kenya với giá trị xuất khẩu đạt 688.000 đô la Mỹ.
Theo Tạp chí Việt Nam Hương sắc tháng 3/2020
ThS.Nguyễn Thị Thanh Tuyền
Tin tức khác
