Từ bao đời nay, Kim Bồng (phường Hội An, TP Đà Nẵng) là vùng đất của những đôi tay khéo léo. Ngoài nghề mộc và đan thúng, nghề dệt chiếu cói từng là niềm tự hào của người dân nơi đây. Dù có thời gian mai một, nhưng vài năm trở lại, nghề truyền thống này đang được khôi phục mạnh mẽ, gắn liền với mô hình trải nghiệm du lịch.
Tại Cơ sở sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ Cói Kim Bồng (Kiboco), du khách không chỉ được tham quan những cánh đồng cói xanh rì, mà còn có thể tự mình thực hiện từng công đoạn: từ chẻ cói, phơi khô, nhuộm màu đến dệt chiếu. Mỗi bước đều đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên nhẫn – điều khiến nhiều người nước ngoài tỏ ra thích thú.
“Tôi đã đến Việt Nam rất nhiều lần, nhưng đây là lần đầu tiên được tận mắt thấy quy trình dệt chiếu cói. Mọi công đoạn đều tinh tế và đòi hỏi sự khéo tay. Trải nghiệm này khiến tôi thật sự ấn tượng”, bà Trudi Finn, du khách đến từ Australia chia sẻ.
 |
| Mỗi tấm chiếu được dệt từ sợi cói tự nhiên, qua đôi tay khéo léo của người thợ, toát lên vẻ đẹp mộc mạc và bền bỉ. |
Không chỉ khách quốc tế, nhiều gia đình Việt cũng chọn Kim Bồng làm điểm đến cuối tuần để con trẻ có cơ hội khám phá văn hóa thủ công – điều hiếm thấy trong nhịp sống hiện đại. Kết thúc buổi trải nghiệm, du khách có thể ngồi bên bờ sông Thu Bồn, thưởng thức ly cà phê nóng cùng những món ăn quê mộc mạc, nhìn dòng nước lững lờ trôi qua cánh đồng cói – một khung cảnh đậm chất làng quê miền Trung.
Người khởi xướng mô hình trải nghiệm này là bà Phạm Thị Công, sinh ra và lớn lên ở Kim Bồng, gắn bó với cây cói từ thuở nhỏ. Sau nhiều năm làm hướng dẫn viên du lịch, bà nhận ra du khách luôn trân trọng những giá trị văn hóa bản địa chân thực.
“Ở nhiều nơi, hoạt động trải nghiệm chỉ diễn ra chừng 15–20 phút, đủ để chụp vài tấm hình. Tôi muốn du khách thực sự chạm vào nghề, được cùng người dân dệt nên một tấm chiếu hoàn chỉnh. Vì thế, workshop của Kiboco kéo dài 4–5 tiếng, để họ đi trọn hành trình làm ra một sản phẩm thủ công,” bà Công chia sẻ.
Ngôi nhà nhỏ ven sông được bà cải tạo thành không gian trình diễn dệt chiếu và trưng bày các sản phẩm thủ công từ cói. Ngoài chiếu truyền thống, Kiboco còn làm túi xách, lồng đèn, quạt và tấm lót – vừa giữ được kỹ thuật cổ truyền, vừa mang hơi thở hiện đại.
Sau nhiều năm kiên trì, Kiboco trở thành điểm đến được du khách trong và ngoài nước yêu thích. Cơ sở hiện tạo việc làm ổn định cho nhiều hộ dân trong làng, được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, đạt chuẩn OCOP 3 sao. Cuối năm 2024, nghề dệt chiếu cói Kim Bồng cũng chính thức được công nhận là nghề thủ công truyền thống của tỉnh Quảng Nam – dấu mốc quan trọng trên hành trình hồi sinh làng nghề.
Tiềm năng của Kim Bồng không chỉ nằm ở nghề chiếu cói. Đây còn là nơi hội tụ nhiều nghề truyền thống như mộc, đan thúng, lại nằm liền kề phố cổ Hội An và làng du lịch cộng đồng Triêm Tây. Sự kết nối này mở ra cơ hội xây dựng chuỗi tour văn hóa – trải nghiệm, giúp du khách khám phá toàn diện đời sống thủ công ven sông Thu Bồn.
Những năm gần đây, nghề chiếu cói Kim Bồng được giới thiệu rộng rãi tại nhiều sự kiện văn hóa, lễ hội địa phương. Nhiều công ty du lịch cũng đã đưa hoạt động dệt chiếu thủ công vào chương trình tham quan, tạo thêm sinh kế cho người dân và lan tỏa niềm tự hào nghề truyền thống.
“Du khách không chỉ nhìn thấy một tấm chiếu, mà còn hiểu được câu chuyện đằng sau từng sợi cói – từ lúc trồng, nhuộm màu đến khi dệt thành hình. Khi hiểu được điều đó, họ thấy chiếu cói không chỉ là vật dụng, mà là kết tinh của văn hóa và bàn tay lao động,” bà Công nói.
Trong dòng chảy phát triển của du lịch Hội An, mô hình như Kiboco đang góp phần làm mới hình ảnh làng nghề truyền thống – vừa bảo tồn kỹ nghệ xưa, vừa tạo sinh kế bền vững. Người dân Kim Bồng tin rằng, cùng với nghề mộc và nghề đan, nghề dệt chiếu cói sẽ tiếp tục hồi sinh, trở thành điểm nhấn văn hóa – du lịch độc đáo của xứ Quảng.
Giữa tiếng thoi dệt lách cách và làn gió sông Thu Bồn mát rượi, Kim Bồng hôm nay vẫn giữ nguyên nét bình dị của làng nghề trăm năm – nơi con người, văn hóa và thiên nhiên hòa quyện, tạo nên sức sống bền bỉ qua từng sợi cói vàng óng.
