Hồng hạc - loài chim quý cần được bảo vệ

Hồng hạc là một loài chim lội nước có tên tiếng Anh là Flamingos thuộc họ Phoenicopteridae. Được biết hiện nay có 6 loài Hồng hạc phân loại theo 3 chi như sau:
Hồng hạc - loài chim quý cần được bảo vệ

Chi Phoenicopterus L., 1758 (Carl Linnaeus (1707-1778), nhà thực vật học, bác sĩ kiêm nhà động vật học người Thụy Điển) có 3 loài:

1. Hồng hạc lớn (Phoenicopterus roseus hay Phoenicopterus antiquorum) là loài phân bố rộng nhất trong họ. Chúng được tìm thấy ở một số khu vực châu Phi, Nam Á (các khu vực duyên hải của Pakistan và Ấn Độ), và phía nam châu Âu (bao gồm Tây Ban Nha, Sardinia, Albania, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Cộng hòa Síp, Bồ Đào Nha, và vùng Camargue của Pháp). Một vài quần thể là di cư ngắn. Đây là loài Hồng hạc lớn nhất, cao trung bình 110-150cm, nặng 2-4kg. Con trống lớn nhất có thể đạt chiều cao 187cm, nặng 4,5kg.

2. Hồng hạc Mỹ (Phoenicopterus ruber) là loài Hồng hạc duy nhất sinh sống tự nhiên Bắc Mỹ.

3. Hồng hạc Chile (Phoenicopterus chilensis) là một loài hồng hạc lớn có kích thước 110-130cm. Chúng sinh sống ở khu vực Nam Mỹ, từ Ecuador, Peru đến Chile, Argentina và phía Đông Brazil, chúng cũng được du nhập vào Đức và Hà Lan. Một số lượng nhỏ cá thể còn xuất hiện ở Utah và California. Môi trường sống của chúng thường bị giới hạn ở các đầm muối hoặc hồ kiềm, vốn là những khu vực dễ bị tổn hại do mất môi trường sống và ô nhiễm nước.

Chi Phoeniconaias G. R. Gray, 1869 (George Robert Gray (1808-1872) là nhà động vật học người Anh) có 1 loài:

Hồng hạc nhỏ (Phoeniconaias minor) cư trú ở châu Phi và miền nam châu Á. Chim đôi khi được ghi nhận ở xa hơn về phía bắc. Đây là loài Hồng hạc nhỏ nhất. Loài này cân nặng chỉ từ 1,2 đến 2,7kg. Chiều cao đứng là khoảng 80 đến 90cm. Tổng chiều dài (từ mỏ đến đuôi) 90cm, sải cánh 105cm. Hầu hết bộ lông hơi trắng hồng. Mỏ có nhiều màu đen hơn so với loài Hồng hạc lớn.

Hồng hạc - loài chim quý cần được bảo vệ

Chi Phoenicoparrus Bonaparte, 1856 (Charles Lucien Jules Laurent Bonaparte (1803-1857) là nhà nghiên cứu sinh vật học người Pháp) có 2 loài:

1. Hồng hạc Andes (Phoenicoparrus andinus) là một trong những loài Hồng hạc hiếm nhất trên thế giới. Nó sống ở dãy Andes tại Nam Mỹ. Loài Hồng hạc này có bộ lông màu hồng nhạt với phần trên sáng hơn, cổ, ngực và cánh màu đỏ rượu nho. Mỏ của chúng màu vàng nhạt và màu đen. Loài này được xếp vào nhóm dễ tổn thương do những thay đổi bất thường môi trường sống vì hoạt động khai thác mỏ. Một nghiên cứu về môi trường khai thác mỏ đã xác định khi có một lượng nhỏ khoảng 5 gram borax (là dẫn xuất của axit boric) có thể gây hại Andes, nhưng những công nhân thì không bị ảnh hưởng.

2. Hồng hạc James (Phoenicoparrus jamesi) sống ở cao nguyên Peru, Argentina, Bolivia và Chile. Chúng có mối quan hệ gần với Hồng hạc Andes. Hồng hạc James sống ở các hồ nước mặnđộ cao 2000m ở miền nam Peru qua Bolivia đến miền bắc Chile. Hồng hạc James nhỏ hơn Hồng hạc Andes và có kích thước tương tự như các loài Hồng hạc nhỏ. Hồng hạc James dài trung bình 90-92cm, nặng khoảng 2kg. Chúng có cổ rất dài được tạo thành từ 19 đốt sống cổ di chuyển nhiều và giúp xoay đầu dễ dàng. Chúng có chân dài đặc trưng màu đỏ gạch. Dấu hiệu đơn giản nhất để phân biệt Hồng hạc James là những chiếc lông vũ nhẹ hơn và màu vàng nhạt hơn trên mỏ.

Theo báo cáo của IUCN (Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên) thì chim Hồng hạc James và Chile có tên trong danh sách bị đe dọa vì số lượng rất ít.

(Bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn; ảnh chụp tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn)

Bài & Ảnh: Đông Nguyên