Ở Cần Thơ, nhiều cây cổ thụ tồn tại qua các thế hệ được người dân tôn là “báu vật xanh”. Những cây này không chỉ cho bóng mát, giữ hệ sinh thái địa phương mà còn mang theo dấu ấn lịch sử.
Tại đình Phụng Tường (xã Nhơn Mỹ), hai cây bàng đá khổng lồ từng là điểm nhãn quan quan trọng của sân đình, thường được gọi thân mật là “bàng ông” và “bàng bà”. Một trong hai cây đã chết vào năm 2012, để lại “bàng bà” cô đơn giữa sân. Theo cụ Dương Thị Xê (83 tuổi), người trông coi đình, cây hiện cao hơn 40 m, chu vi thân trên 10 m và hệ rễ nổi trải dài hơn 20 m. Ban quản lý đình thường thuê người tỉa cành và dọn tầm gửi để giữ cho cây khỏe; vào mùa lễ hội tháng 3 âm lịch, khách thập phương vẫn đến chiêm ngưỡng sức sống của cổ thụ.
 |
| Cây bàng đá cao trên 40 m, chu vi thân hơn 10 m, bộ rễ nổi dài hơn 20 m. Ảnh: Thanh niên. |
 |
| Cây bàng cổ thụ đã hơn 400 năm tuổi. Ảnh: Thanh niên. |
Ở nghĩa địa Triều Châu (phường Sóc Trăng) có một cây còng hay me tây được ghi là trồng từ năm 1888. Cây phát triển tốt, tán xum xuê, che phủ một diện tích rộng; thân cây cao vào khoảng 40 m, thân to phải năm–sáu người ôm mới kín. Trên thân còn lưu dấu rêu phong và một tấm bảng ghi niên đại trồng cây.
 |
| Cây me tây tại nghĩa địa Triều Châu ở P.Sóc Trăng, TP.Cần Thơ được trồng từ năm 1888. Ảnh: Thanh niên. |
Ở xã Thạnh Hòa, một cây lộc vừng hơn 300 tuổi được coi như nhân chứng của vùng đất. Cây cao khoảng 22 m, chu vi gốc gần 4,6 m, tán rộng gần 100 m². Mặc dù thân chính đã chết, hai thân phụ vẫn tiếp tục vươn cao, rễ ăn sâu, tỏa rộng. Ngày 11/4/2017, cây được công nhận là Cây di sản Việt Nam, một niềm tự hào đối với người dân địa phương, vì cây gắn liền với quá trình khai phá và lập ấp xưa.
 |
| Cây lộc vừng hơn 300 năm tuổi được coi là chứng nhân lịch sử của vùng đất. Ảnh: Thanh niên. |
Một số gia đình ở thành phố giữ trân trọng những cây ăn trái trăm năm. Tại nhà bà Âu Thị Kim Loan (P.Bình Thủy), sáu gốc sa pô chê hơn 100 tuổi vẫn ra trái đều đặn; nhà bà nằm gần nhà cổ Bình Thủy nên khách du lịch thường ghé mua trái và tham quan. Tại P.Cái Răng, vườn măng cụt Lan Dung trên diện tích hơn 10 công còn khoảng 70 gốc, trong đó nhiều cây gần 200 năm tuổi. Chủ vườn, bà Võ Thị Mai Lan, cho biết trước kia có hơn 100 gốc nhưng nay còn lại khoảng 70, nhiều gốc có vết tích thời chiến, thân cây rỗng nhưng vẫn sống khỏe và cho trái.
 |
| Những cây sa pô chê hơn 100 năm tuổi trong sân nhà bà Âu Thị Kim Loan (70 tuổi, P.Bình Thủy, TP.Cần Thơ). Ảnh: Thanh niên. |
 |
| Vườn măng cụt Lan Dung (P.Cái Răng, TP.Cần Thơ) có đến 70 gốc măng cụt, nhiều cây gần 200 năm tuổi. |
Những cây cổ ở Cần Thơ vừa mang giá trị văn hóa, vừa là tài sản sinh thái. Với người dân, các cây này cần được gìn giữ, từ việc tỉa cành, xử lý tầm gửi đến hạn chế thuốc bảo vệ thực vật để vừa bảo đảm an toàn, vừa giữ được nét tự nhiên và lịch sử. Đồng thời, nhiều địa phương nhìn thấy tiềm năng phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn cây cổ, khai thác bền vững hình thức tham quan, giáo dục và trải nghiệm văn hóa bản địa.
Việt Anh (Tổng hợp)
