Linh sam với tượng Phật Di Lặc
Nghệ thuật bonsai kinh điển quan niệm bonsai là nghệ thuật tái hiện hình tượng cây cối từ thiên nhiên vào trong tác phẩm. Nếu như trong thiên nhiên có những cây cổ thụ đơn lẻ cao dong dỏng, những cây bị xô nghiêng hoặc những cây mọc ở triền núi, do tác động của tự nhiên cây phải cong vòng xuống dưới… thì nghệ thuật bonsai đã mô phỏng thành những dáng thế đặc trưng được định hình, lần lượt là văn nhân, bạt phong, thác đổ… Hoặc từ những cây cổ thụ mọc thành cụm 3 cây, 5 cây hay nhiều cây tương ứng với các thế đa thân: Tam đa, ngũ phúc, cụm rừng… trong nghệ thuật bonsai.
Lịch sử nghệ thuật bonsai ghi nhận, từ cổ điển đến hiện đại, cũng chỉ mới tạo tác, mô phỏng được những dáng thế cơ bản như đã nêu trên đây. Tuy nhiên, trong tự nhiên, những tình huống nói trên chưa phải là tất cả, nếu không muốn nói là chưa đầy đủ. Thực tế cho thấy, còn rất nhiều tình huống đặc biệt của tự nhiên để sinh ra những hình thù cây cối đặc biệt. Một trong những tình huống đặc biệt nhưng không lạ, đó là: Cây mọc ngược, từ trên mọc xuống, trong các hang động chẳng hạn!
Từ “tình huống đặc biệt” này trong tự nhiên đã dẫn dắt tư duy của tác giả (LT) theo một hướng đi mới: Bonsai trồng ngược. Tạm dịch sang tiếng Anh là upside down bonsai.
Linh sam thế đổ, cổ điển
Đó là trường phái tạo hình tác phẩm bonsai theo hướng ngược. Tức là thay vì cây được trồng “xuôi”, từ trên xuống người chơi cây trồng theo hướng ngược lại, từ dưới lên. Kết quả của việc làm “ngược đời” này là những tác phẩm bonsai ngược với những ấn tượng, cảm xúc hoàn toàn mới.
Từ ý tưởng ban đầu về hướng đi cho bonsai trồng ngược nói trên, tác giả đã tiến hành làm cây trong thực tế tại vườn. Ban đầu là thử nghiệm với những cây nhỏ, trong chậu nhỏ. Sau đó, qua thực tiễn chăm sóc, nuôi trồng rồi rút kinh nghiệm dần tác giả đã phát triển mạnh với những cây có kích thước lớn hơn.
Dáng thế và cả các loại chậu trong bonsai ngược cũng được phá cách theo nhiều kiểu đa dạng, phong phú, tạo nên những tác phẩm lạ mắt, ấn tượng. Nếu trong bonsai “xuôi” có các thế trực, xiêu, hoành, huyền (thẳng đứng, nghiêng, ngang và đổ) thì trong bonsai ngược cũng có các dạng tương ứng: trực (thẳng nhưng chốc ngược xuống dưới), xiêu (chốc nghiêng), hoành (chốc ngang) và huyền (vừa chốc vừa đổ). Còn “chậu” cho bonsai ngược thì được sử dụng vô cùng phong phú, thể hiện sức tưởng tượng, đi kèm với chút sáng tạo của tác giả. Có thể đó là một cái lu, cái độc bình cắm hoa, thậm chí là một cái… ché rượu, miễn sao tác phẩm hoàn chỉnh không bị “lố” hay phản cảm và nhất thiết phải đạt được các yếu tố cơ bản về thẩm mỹ.
Linh sam bonsai ngược trồng trong ché rượu
Đến nay, với “gia tài” bonsai ngược khoảng gần 100 tác phẩm, được thử nghiệm với nhiều chủng loại cây và nhiều kiểu “chậu” trồng, nhiều chất liệu khác nhau; Trong số đó có nhiều tác phẩm đẹp, được giới chơi cây địa phương và cả trên… mạng xã hội ghi nhận. Tuy nhiên, không dừng lại tại đó. Ý đồ phá cách trong nghệ thuật bonsai đã khiến tác giả còn phát triển sang những hướng mới. Trong đó, một trong những ý tưởng tương tự cũng khá thú vị đó là “bonsai ngang”, để đi kèm với “bonsai ngược” mà tạo nên một bộ bonsai ngang – ngược lý thú…
Đương nhiên, tất cả những gì chia sẻ ở đây đều xuất phát từ ý chí chủ quan của tác giả. Thực tế, người tạo tác cũng đã nhận không ít “gạch, đá” bằng lời để phê phán cho lối chơi cây… không giống ai này. Nhưng với suy nghĩ, ở đời mọi chuyện đều có thể xảy ra, “chín người mười ý” là lẽ thường tình, thế nên người đã trót làm cây kiểu ngược cũng nhẹ lòng tí chút mà không đến nỗi quá u sầu…
Baodulich
Tin tức khác
