Nằm gần khu di tích Hòn Đá Bạc, cách trung tâm thành phố Cà Mau (cũ) khoảng 30km, làng nghề ép chuối khô Đá Bạc đã tồn tại hơn 50 năm qua. Nơi đây được xem là “thủ phủ chuối” của tỉnh, với nguồn nguyên liệu dồi dào và hơn 500 hộ dân gắn bó với nghề.
Mùa ép chuối thường bắt đầu từ tháng 11 đến cuối tháng 3 âm lịch, khi thời tiết khô ráo, thuận lợi cho việc phơi. Cũng là lúc người dân vừa kết thúc vụ lúa, có thêm thời gian nhàn rỗi để tham gia sản xuất phục vụ thị trường Tết Nguyên đán.
Ông Ngô Văn Đồ, người có gần 20 năm làm nghề, cho biết: “Mỗi khi vào vụ, cả xóm rộn ràng tiếng máy ép, tiếng nói cười. Chuối phơi vàng óng khắp sân, hương ngọt lan tỏa khắp nơi. Nhìn thôi đã thấy Tết về gần.”
Chuối dùng để ép là chuối xiêm, loại nhỏ, có vị ngọt đậm và thơm tự nhiên. Chuối được ủ khoảng hai ngày cho chín đều, sau đó để thêm vài hôm rồi mới lột vỏ, phơi nắng sơ một ngày trước khi đem ép.
 |
| Sản phẩm chuối khô Cà Mau nổi tiếng bởi độ dẻo tự nhiên, vị ngọt thanh và hương thơm như mật nắng. |
Những quả chuối “ăn nắng” vừa đủ được cho vào khuôn tròn đường kính 20–30 cm, mỗi lần ép từ 3–5 trái tùy kích cỡ. Sau khi ép mỏng, người dân tiếp tục phơi thêm hai ngày để chuối đạt độ dẻo và màu nâu hổ phách óng ánh – dấu hiệu cho thấy mẻ chuối đã hoàn hảo.
“Làm chuối khô vất vả lắm, chỉ cần một cơn mưa bất chợt là công phơi cả ngày coi như bỏ. Nhưng vui nhất là khi Tết đến, khách tìm mua chuối khô làm quà quê, ai cũng phấn khởi,” ông Đồ chia sẻ.
Bình quân mỗi vụ, một hộ có thể ép khoảng 10 thiên chuối (tương đương 1.400 nải/thiên), cho ra khoảng 400 kg chuối khô. Với giá bán từ 35.000–50.000 đồng/kg, người dân thu lãi 40–50 triệu đồng mỗi mùa – nguồn thu ổn định trong thời gian nông nhàn.
Sản phẩm chuối khô Cà Mau nổi tiếng bởi độ dẻo tự nhiên, vị ngọt thanh và hương thơm như mật nắng. Thương lái từ nhiều tỉnh miền Tây như Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long thường xuyên đến thu mua. Tuy nhiên, nghề vẫn đối mặt khó khăn khi phần lớn nguyên liệu phải nhập từ nơi khác, chi phí tăng và phụ thuộc nhiều vào thời tiết.
 |
| Từ những trái chuối xiêm mộc mạc, người dân nơi đây đã khéo léo làm nên đặc sản thấm đượm vị ngọt của nắng gió phương Nam. |
Theo ông Trần Văn Lượng, người đã hơn 30 năm gắn bó với nghề, việc duy trì và phát triển làng nghề hiện nay rất cần sự hỗ trợ từ chính quyền. “Trồng chuối có lãi nhưng chi phí đầu tư ban đầu cao, người dân khó xoay sở. Nếu có vùng trồng chuối chuyên canh và được vay vốn ưu đãi thì nghề sẽ bền hơn, không lo đứt gãy,” ông nói.
Nhiều hộ dân kỳ vọng nghề ép chuối khô có thể tham gia chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm). Khi được hỗ trợ về bao bì, nhãn hiệu, chứng nhận an toàn thực phẩm, đặc sản này có thể tiếp cận thị trường rộng hơn, vươn ra ngoài khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
 |
| Nhiều hộ dân kỳ vọng nghề ép chuối khô có thể tham gia chương trình OCOP. |
Bên cạnh giá trị kinh tế, làng nghề còn mang tiềm năng du lịch lớn. Việc xây dựng thương hiệu “Chuối khô Đá Bạc” không chỉ nâng tầm sản phẩm, mà còn giúp quảng bá hình ảnh địa phương. Du khách đến Hòn Đá Bạc có thể tham quan quy trình ép chuối, tận tay phơi chuối và thưởng thức hương vị dẻo ngọt đậm đà – trải nghiệm khó quên giữa nắng gió miền Tây.
Giữa dòng chảy của hiện đại hóa, những lát chuối khô vàng ươm vẫn là biểu tượng của sự bền bỉ và lòng yêu nghề. Từng mẻ chuối là kết tinh của nắng, gió và bàn tay cần cù – minh chứng cho tinh thần giữ hồn quê của người dân đất mũi.
