Long Tu là một giống lan rất dễ trồng, dễ chăm sóc và phổ thích nghi rất rộng, từ đồng bằng tới vùng núi cao, dù nắng nhiều 100% hay nắng ít 40% (dĩ nhiên tối ưu nhất vẫn là treo dưới 1 lớp lưới xanh đen của Thái che bớt 60% - 70% nắng).
Còn gì tuyệt vời hơn nếu mỗi dịp tết đến xuân về bạn có một vài giò lan với hàng trăm bông nở như suối hoa treo trước cửa! Hương thơm dịu dàng của các “nàng” giúp tâm hồn ta bay bổng và thăng hoa.
KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC
1. THỜI ĐIỂM GHÉP
Các bạn thường hỏi tháng nào trong năm là thích hợp nhất để ghép thân thòng nói chung và 3 “nàng” này nói riêng? Câu trả lời của tôi luôn là: BẠN ĐỪNG QUAN TÂM TỚI THÁNG MẤY.
Kể từ khi giả hành rụng hết lá cho tới khi sắp nhú nụ đều là thời điểm thích hợp nhất hoặc có chăng là cho tới khi mầm non nhú ra nhưng mầm non chưa mọc rễ.
Thường thì từ tháng 10 âm lịch cho tới tháng 2,3 âm lịch năm sau đều là thời điểm tốt để ghép.
2. GIÁ THỂ
Giá thể tốt nhất thì tùy sở thích mỗi người, nhưng tôi biết chắc chắn nếu bạn ghép vào bảng dớn hoặc trụ dớn là dễ chăm nhất và cây lên sung nhất, sau đó là miếng hoặc khúc gỗ, rồi tới lũa hoặc trồng trong chậu.
3. XỬ LÝ GIỐNG
Bước 1: Khía - Tách - Cắt
Khi mua giề lan về, sẽ có từ 1-2 giả hành TƠ nghĩa là giả hành 1 tuổi chưa nở hoa và 1 đến vài giả hành 2,3,4,5 tuổi.
Nếu bạn chưa chuyên nghiệp trong việc chăm sóc lan, bạn nên tách giả hành theo từng cặp. Dùng dao mỏng, ví dụ dao rọc giấy khía vào mối nối giữa hai giả hành để tách rời ra.
Yêu cầu dao thật mỏng và nhớ soi mắt ngủ sát gốc kẻo cắt trúng mắt ngủ. Tuyệt đối không chủ quan xé toạc hai giả hành ra, có khi hư hết cả mắt ngủ, thậm chí vết toác to còn hư luôn cả nửa giề lan.
Sau khi tách riêng ra rồi, lúc này bạn mới bắt đầu tỉa rễ già đi, nói chung là để lại 2cm rễ để bắn ghim, còn lại cắt cụt bỏ hết. Nhớ là tách xong mới cắt rễ!
Bước 2: Ngâm
Pha 1 chậu Physan 20 nồng độ 1ml/1 lít nước hoặc 1 chậu Benkona 2ml/1lít nước sau đó cho toàn bộ lan giống vào ngâm 5-10 phút.
Vớt ra để ráo vài tiếng.
Tiếp tục ngâm B1+Atonik, nồng độ như trên bao bì trong 30 phút (Atonik chỉ dùng vài lần, không nên lạm dụng). Đó là cách ngày trước tôi thường làm, bây giờ tôi không dùng B1+Atonik nữa mà hoàn toàn chuyển sang dùng chế phẩm Hùng Nguyễn, vì dùng Atonik bạn phải cung cấp đủ độ ẩm và dinh dưỡng nếu không sẽ phản tác dụng. Pha 1ml chế phẩm Hùng Nguyễn (khoảng 20 giọt) với 1 lít nước và ngâm lan vào đó nửa tiếng đến 2 tiếng. Sau đó vớt ra để ráo và ghép liền lên dớn hoặc gỗ, lũa.
Bước 3: Ghép, treo.
Bắn ghim hoặc găm phần rễ vào bảng dớn hoặc bảng gỗ thật chắc chắn.
Bạn nên ghép chung giả hành tơ với giả hành tơ 1 bảng, giả hành già 1 bảng (nói chung là cùng tuổi ghép 1 bảng).
Giả hành dài ghép chung với dài vào 1 giò, ngắn ghép chung ngắn cho có sự đồng đều và khi nở được đều.
Nhớ là hạn chế dùng càng ít sắt thép càng tốt!
Sau khi ghép bạn nên treo ngay lên giàn, cho ăn nắng 60-70% luôn (dưới 1 lớp lưới xanh đen của Thái). Nếu bạn ở đồng bằng xứ nóng thì gốc lan cách lưới ít nhất 1,5m, nếu vùng cao mát mẻ thì cách lưới ít nhất 1,2m. Tóm lại là càng xa lưới thì càng tốt.
4. PHÂN BÓN
- Cứ 1 tuần phun chế phẩm Hùng Nguyễn 1 lần, nồng độ 1ml/1 lít (20 giọt) hoặc B1+Atonik. Lưu ý: Atonik chỉ dùng cho chi lan có giả hành mọng nước là có hiệu quả, còn các chi đơn thân... thì hiệu quả thấp. Bên cạnh đó lạm dụng Atonik sẽ có nhiều tác dụng không tốt về sau. Phun chế phẩm tới khi bộ rễ mầm non đủ khỏe mạnh thì ngừng.
- 7-10 ngày phun 30-10-10 TE hoặc 20-20-20 TE 1 lần.
- Sau khi mầm non ra rễ dài được 5cm, gắn phân chì (xám, tan chậm 13-11-11ME Nhật) và nửa tháng phun trung lượng và vi lượng 1 lần.
- Khoảng tám tháng tuổi phun 6-30-30 TE 3-4 lần, 10 ngày 1 lần.
- Sau đó tới tháng tuổi thứ 9 cắt nước GẦN hoàn toàn, để giả hành rụng trụi hết lá và cứ để như vậy cho tới giữa tháng tuổi thứ 11 bạn hãy tưới thật đẫm vào gốc, ngày 1-3 lần tùy giá thể và chờ hoa, sau 10-20 ngày xuất hiện nụ hoa, nếu nụ to thì để ở nơi mát và giảm tưới nước, còn nụ nhỏ tăng ánh sáng và nước tưới. Cắt nước gần hoàn toàn, nghĩa là 3-4 ngày tưới phun sương vào bộ rễ để bộ rễ không bị chết khô, giữ được bộ rễ của năm nay còn sống thì mùa sau mới bội thu.
Bạn có thể dùng phân chuồng như trâu, bò, dê, gà, heo.... Cách xử lý và cách dùng tôi đã trình bày trong chuyên mục PHÂN CHO LAN. Mời bạn đọc lại, vì nếu bón phân sai cách, hậu quả rất lớn. Bên cạnh đó ủ phân sai cách, hậu quả còn lớn hơn.
5. THUỐC PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH
- Cứ 20 ngày phun Movento và Pesieu 1 lần để phòng nhện đỏ, rầy, rệp, bọ trĩ...
- Cứ 15 - 30 ngày 1 lần pha chung thuốc trừ nấm và vi khuẩn phun phòng 1 lần. Nếu trời mưa nhiều thì 7 ngày 1 lần.
Thuốc nấm gồm: RidomilGold, Antracol, Aliette, TopsinM...
Thuốc vi khuẩn gồm: Kasumin, Poner, Starner, Physan...
Cứ 1 nấm 1 khuẩn pha chung là được. Còn khi lan bị bệnh thì việc chữa trị rất khó, tôi sẽ đề cập ở chuyên đề sau.
Cá nhân tôi hiện tại phòng bệnh cho lan bằng Nano Bạc, Nano Đồng, Agrifos 400. Cứ 15-20 ngày tôi phun 1 lần. Ví dụ tuần 1 dùng nano Bạc, tuần 2 dùng nano Đồng, tuần 3 dùng Agrifos 400. Nhiệt độ trong ngày trên 33 độ thì không phun. Quá trình cứ lặp lại như vậy là đủ!
LƯU Ý:
Hiện tại đang là thời điểm vào vụ trồng lan Long Tu, mùa trồng lan kéo dài tới khoảng tháng 1, 2 âm năm sau.
Yếu tố ra hoa tháng nào còn phụ thuộc vào vùng miền, nhiệt độ và độ ẩm không khí trong giàn chứ không thể chuẩn 100% như bài tôi nói được.
Ví dụ Long Tu Việt Nam nở trúng tết trong Nam nhưng ngoài Bắc có khi lạnh quá không kịp tết. Cũng tùy năm mưa nhiều hay ít và mưa lâu hay mau mà hoa nở ngày nào. Như năm ngoái đang ép khô hạn (cắt nước, ngừng tưới) lá vàng và rụng được 1 nửa thì dính mưa dầm chục ngày, độ ẩm không khí cao, lá xanh mơn mởn trở lại, thế là chậm một tháng, nông dân lại thất bát.
Thực ra việc trồng và chăm sóc lan Long Tu dễ hơn trong bài tôi viết rất nhiều, bạn hãy trải nghiệm và chinh phục để cảm thụ được niềm vui chơi lan. Kỹ thuật trồng và chăm sóc Long Tu hoàn toàn được áp dụng cho lan Hoàng Thảo Vôi, Hạc Vĩ và Long Tu Đá vì bốn giống lan này chăm sóc giống nhau gần như hoàn toàn.
Nguyễn Ngọc Hà
Tin tức khác
