Hoa Lily (Liliumspp.)

Hoa lily (Liliumspp.) là một trong những loài hoa đẹp, màu sắc phong phú được nhập từ nước ngoài để trồng lấy hoa cắt cành hoặc trồng chậu, được tiêu thụ chủ yếu vào các dịp lễ, đặc biệt là tết Nguyên đán. So với các loại hoa khác trồng cùng thời điểm thì hoa lily có giá bán cao hơn hẳn và mang lại thu nhập “khủng” cho người trồng hoa nếu hoa nở đúng dịp Tết. Tuy nhiên hiện nay do sự biến động thất thường về thời tiết mà những người trồng hoa lily đang gặp phải khó khăn do hoa nở không đúng Tết nên giá bán thấp và khó tiêu thụ.
Do vậy, để trồng được những chậu hoa lily không chỉ đẹp mà còn nở hoa đúng vào dịp Tết cần nắm bắt một số kỹ thuật sau:

1. Chọn giống
Hoa lily có rất nhiều giống khác nhau và mỗi giống sẽ có thời gian sinh trưởng nhất định, thông thường dao động từ 65-100 ngày tùy giống. 
Do vậy, khi lựa chọn giống để trồng có hoa vào dịp tết thì người trồng cần nắm chắc thời gian sinh trưởng của giống đó, có như vậy mới căn được thời gian xuống giống thích hợp.
2. Chọn kích cỡ củ giống
Ở hoa lily, kích cỡ củ khác nhau cũng ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng của giống. Cùng một giống nhưng củ cỡ to hơn thì thời gian sinh trưởng sẽ dài hơn so với củ có kích cỡ nhỏ hơn.
3. Chọn ngày xuống giống
Ngày xuống giống củ lily rất quan trọng. Để chọn được ngày xuống giống thích hợp thì cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của thời tiết. Năm nào thời tiết trong vụ trồng có nhiều ngày nắng nóng, nhiệt độ cao thì cần xuống giống muộn hơn.
Ví dụ, vụ Đông Xuân 2014-2015 có nhiệt độ trung bình từ tháng 10/2014 đến tháng 2/2015 là 20,4oC, ngày xuống giống củ lily là 18-20/9 âm lịch. Vụ Đông Xuân 2016-2017 có nhiệt độ trung bình từ tháng 10/2016 đến tháng 2/2017 là 21,8oC, ngày xuống giống củ lily là 1-3/10 âm lịch.
4. Xử lý ra rễ cho củ lily trước khi trồng
Xử lý ra rễ cho củ lily trước khi trồng nghĩa là củ lily sau khi mua về sẽ được trồng vào khay nhựa đen để trong kho lạnh ở điều kiện nhiệt độ 10-13oC đến lúc củ ra rễ mới đem đi trồng thay vì trồng trực tiếp ngay sau khi mua củ về. Biện pháp này không ảnh hưởng quá nhiều đến thời gian sinh trưởng của cây, song việc làm này là cần thiết để có được những chậu hoa lily đẹp, chất lượng cao. 
5. Chọn giá thể trồng phù hợp
Cây hoa lily trồng chậu rất mẫn cảm với giá thể trồng. Do đó, việc lựa chọn được giá thể trồng giàu dinh dưỡng, có độ pH và EC ở ngưỡng thích hợp với sự sinh trưởng của cây hoa lily là vô cùng quan trọng. Giá thể trồng hoa lily thường là hỗn hợp của đất, phân hữu cơ, trấu hun, xơ dừa (mùn cưa) với pH=5,5-6,5; EC<1,5. Tuyệt đối không dùng phân vô cơ hay phân chuồng chưa hoai mục để trộn làm giá thể.
Mặc dù đến nay chưa có nghiên cứu nào về ảnh hưởng của giá thể đến thời gian sinh trưởng của cây nhưng theo kinh nghiệm thực tế thì giá thể không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cây mà còn có tác động đến thời gian sinh trưởng của cây. Giá thể khô, giữ nước kém sẽ làm cây sinh trưởng chậm hơn so với giá thể có khả năng giữ ẩm tốt hơn.

6. Trồng hoa trong nhà lưới
Để có được những chậu hoa lily có chất lượng cao thì nên trồng hoa lily trong nhà lưới. Tùy điều kiện kinh tế mà người trồng hoa có thể sử dụng nhà lưới đơn giản hoặc kiên cố.
Việc trồng hoa lily trong nhà lưới không chỉ giúp kiểm soát sâu bệnh, sương gió mà còn giúp người trồng hoa dễ dàng hơn trong việc xử lý hoa nở sớm hoặc muộn sau này.
7. Xử lý khi hoa có xu hướng nở sớm hoặc nở muộn
Đối với những người trồng hoa lily thì việc xử lý hoa lily nở sớm (hãm hoa) khó hơn nhiều so với việc xử lý khi hoa lily nở muộn (kích hoa).
Trước khi thu hoa tết khoảng 20-30 ngày, người trồng có thể căn cứ vào kích thước nụ hoa và tình hình thời tiết những ngày cuối để căn hoa nở. 
- Trường hợp thấy hoa lily có xu hướng nở sớm trước Tết thì cần áp dụng một số biện pháp như: che lưới đen tạo mát cho nhà trồng, giữ ẩm cho cây (tuyệt đối không để cây khô) và phun một số loại phân bón lá có chứa tỷ lệ đạm cao hơn sẽ giúp hoa chậm “lên màu”.
Bên cạnh đó, đối với những người trồng hoa chuyên nghiệp có thể cho hoa lily vào kho lạnh để hãm (để cả chậu hoặc nhổ cây xếp vào sọt đen), tuy nhiên chất lượng hoa sau khi hoa ra khỏi kho lạnh thường giảm.
- Trường hợp thấy hoa lily có xu hướng nở muộn thì cần áp dụng một số biện pháp như: Quây ni lông và thắp đèn điện giúp tăng nhiệt trong nhà trồng, ngoài ra cần phun thêm một số loại phân bón lá có chứa tỷ lệ Kali cao hơn sẽ giúp hoa nhanh “lên màu”.
Bài viết được đăng trên Tạp chí VNHS số tháng 12/2017