Cây rỏi mật (tên khoa học Garcinia celebica L.) nằm tại địa đạo Kỳ Anh (khối phố Thạch Tân, phường Bàn Thạch, TP Đà Nẵng).
Cây có chu vi gốc 2,7 m, cao trên 26 m, được người dân địa phương gọi là “rỏi” với ý nghĩa rắn rỏi, chắc chắn. Theo truyền truyền, cây đã có từ cuối thế kỷ 14, đầu thế kỷ 15.
 |
 |
| Cây có chu vi gốc 2,7 m, cao hơn 26 m. |
Trong quá khứ, gốc cây rỏi mật từng là nơi bà con nghỉ ngơi sau những buổi đồng áng, sinh hoạt văn nghệ. Đến thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, nơi đây trở thành địa điểm phục vụ phong trào diệt giặc dốt.
Trong chiến tranh, cây rỏi còn là điểm quan sát quan trọng. Ông Huỳnh Kim Ta – bảo vệ kiêm hướng dẫn viên tại địa đạo Kỳ Anh – cho biết:
“Cây rỏi cách vị trí đóng quân của địch khoảng 2 km. Người dân thường trèo lên ngọn cây để quan sát mỗi khi quân địch di chuyển qua Quốc lộ 1 hoặc khu vực xã.”
Theo ông Ta, xét về niên đại, cây rỏi mật đủ điều kiện là Cây Di sản Việt Nam. Nhưng với những câu chuyện gắn liền cùng lịch sử, có thể coi đây là một “cây di tích” của vùng đất.
 |
 |
| Ngày nay, mỗi năm, địa đạo Kỳ Anh đón hàng ngàn lượt khách du lịch. Cây rỏi mật hơn 500 tuổi là một trong những điểm tạo sự thích thú cho du khách khi tham quan. |
 |
| Cây rỏi mật hơn 500 tuổi ở địa đạo Kỳ Anh đã được công nhận là Cây Di sản Việt Nam. |
Ngày nay, địa đạo Kỳ Anh mỗi năm đón hàng ngàn lượt khách tham quan. Sau khi khám phá hệ thống hầm ngầm, du khách thường dừng lại dưới gốc cây rỏi mật hơn 500 tuổi, chiêm ngưỡng và lắng nghe những câu chuyện lịch sử gắn liền với cây cổ thụ này.
Tháng 2/2025, TP Tam Kỳ (tỉnh Quảng Nam cũ, nay thuộc TP Đà Nẵng) đã công bố quyết định công nhận cây rỏi mật tại địa đạo Kỳ Anh là Cây Di sản Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa – lịch sử và thu hút du khách đến với nơi này.
| Cây rỏi mật, tên khoa học Garcinia celebica L., là loài cây gỗ lớn thuộc họ Bứa (Clusiaceae). Đây là cây bản địa của một số nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, thường sinh trưởng ở rừng tự nhiên, khu vực đất ẩm hoặc ven sông suối. Cây có thân thẳng, gỗ chắc và bền, được người dân gọi là “rỏi” với ý nghĩa rắn rỏi, kiên cố. Rỏi mật có tán lá xanh quanh năm, lá dày, bóng, hoa nhỏ, quả hình cầu. Nhờ đặc tính gỗ cứng, chịu lực tốt, cây thường được sử dụng trong xây dựng, làm đồ gia dụng hoặc các công trình cần độ bền cao. Ngoài giá trị về mặt gỗ, cây còn mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử ở nhiều địa phương, gắn liền với đời sống sinh hoạt cộng đồng qua nhiều thế hệ. |
